ԻՄԱՍՏՈՒՆ ԱՐՔԱՆ ԵՎ ՉԱՐ ԼԵԶՈՒՆԵՐԸ

Մի ժամանակ մի տիրակալ էր ապրում, որի իմաստությունն արևի նման լուսավորում էր իր կենարար ճառագայթներով այդ երկիրը։ Ոչ ոք չէր կարող գերազանցել նրան խելքով և հավասարվել նրան հարստությամբ։

Մի օր արքայի սուրհանդակն եկավ նրա մոտ տխուր դեմքով և հայտնեց հետևյալը. <<Ով մեծ արքա, դու մեր երկրում ամենաիմաստունն ես ու ամենահզորը: Կյանքն ու մահը քո ձեռքերում են։ Այնուամենայնիվ, երբ ես ճանապարհորդեցի քաղաքներով և գյուղերով, լսեցի, որ շատերը քեզ գովաբանում են, բայց նրանց մեջ կային այնպիսիք, ովքեր վատ են արտահայտվել քո մասին։ Նրանք ծաղրում են քեզ և քննադատում քո իմաստուն որոշումները: Ինչպե՞ս կարող է նման անհնազանդություն լինել քո թագավորության մեջ, ով Մեծերից Մեծագույնը>>։

Արքան ժպտաց և պատասխանեց. <<Ինչն ամենուրեք է, նույնն իմ թագավորության մեջ է։ Դու գիտես հպատակներիս մատուցած իմ ծառայությունների մասին: Յոթ գավառներ, իմ տիրապետության տակ գտնվելով, հարստացան ու բարգավաճեցին։ Յոթ գավառներում էլ ինձ սիրում են իմ արդարության համար։ Իհարկե, ճիշտ ես, ես շատ բան կարող եմ անել։ Ես կարող եմ հրամայել փակել իմ քաղաքների մեծ դարպասները, բայց մի բան չեմ կարող անել, որն է՝ փակել իմ թշնամիների բերանները։ Կարևոր չէ, որ ոմանք վատ բաներ են խոսում իմ մասին, այլ այն, որ ես բարի գործեր եմ անում մարդկանց համար։>>

ԴՐԱԿԱՆ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Մի անգամ աշակերտը հարցրեց ուսուցչին. <<Որքա՞ն պետք է սպասել դրական փոփոխությունների>>։

<<Եթե միայն պետք է սպասես, ապա՝ շատ երկար>>,- պատասխանեց ուսուցիչը։

ՀՆԱՐԱՎՈՐ Է ԱՐԴՅՈ՞Ք ՈՒՐԱԽ ԼԻՆԵԼ

<<Ինչպե՞ս կարող եմ ուրախ լինել, երբ շուրջբոլորը միայն տասնյակ խնդիրներ են>>, - երիտասարդը հարցրեց տարեցին։

<<Հասկացեք, կյանքը չի տրվում, որպեսզի սպասեք հեղեղի ավարտին։ Պետք է սովորել պարել նույնիսկ անձրևի ներքո>>,- պատասխանեց տարեցը։

ՓՈՔՐԻԿ ԱՂՋԻԿՆ ՈՒ ԽՆՁՈՐԸ

Փոքրիկ աղջիկը իր ձեռքերում երկու խնձոր ուներ։ Մայրը մեղմ ձայնով և ժպտալով հարցրեց իր փոքրիկ արքայադստերը. <<Թանկագինս, կարո՞ղ ես խնձորներից մեկը տալ քո մայրիկին>>։

Աղջիկը մի քանի վայրկյան նայեց մորը, հետո հանկարծ կծեց մի խնձորը, իսկ հետո՝ մյուսը։

Կինը զգաց, թե ինչպես ժպիտը սառեց իր դեմքին և ջանաց ցույց չտալ իր հիասթափությունը։ Նա տխրեց, որ սիրելի դուստրը չի ցանկանում կիսվել իր հետ։

Եվ հանկարծ աղջիկը մեկնեց կծած խնձորներից մեկն ու ասաց. <<Մայրիկ, վերցրու, այս մեկն ավելի քաղցր է>>:

Բարոյախրատականը

Անկախ նրանից, թե որքան հասուն, փորձառու և բանիմաց եք, երբեք մի շտապեք դատել ուրիշներին: Տվեք նրանց բացատրվելու հնարավորություն: Այն, ինչ տեսնում եք, կարող է շատ խաբուսիկ լինել: Հաճախ տեսնելով միայն ընդհանուր պատկերը, մենք մոլորության մեջ ենք հայտնվում՝ չիմանալով դիմացինի գործողությունների իրական դրդապատճառները:

ՆԵՐԵԼ

<<Ինչպե՞ս սովորել ներել>>,- հարցնում է աշակերտն ուսուցչին։

<<Սովորիր չվիրավորվել>>,- պատասխանում է ուսուցիչը։

ՓՈՔՐԻԿ ՏՂԱՆ ԵՎ ՄԱՏՈՒՑՈՂՈՒՀԻՆ

Մոտ տաս տարեկան մի երեխա մտավ սրճարան և նստեց սեղանի մոտ։ Մատուցողուհին մոտեցավ նրան։

<<Որքա՞ն արժե ընկույզով շոկոլադե պաղպաղակը>>,- հարցրեց տղան։

<<Հիսուն ցենտ>>,— պատասխանեց մատուցողուհին։

Տղան գրպանից հանեց մետաղադրամները և սկսեց հաշվել։

<<Իսկ որքա՞ն արժե առանց որևէ բանի սովորական պաղպաղակը>>,- կրկին հարցրեց տղան։

Որոշ այցելուներ սպասում էին սեղանների մոտ և մատուցողուհին վերջիններիս տեսնելով առհամարանքով պատասխանեց․ <<Քսանհինգ ցենտ>>։

Տղան նորից հաշվեց մետաղադրամները։

<< Ես սովորական պաղպաղակ եմ ուզում>>, - ավելացրեց տղան:

Մատուցողուհին պաղպաղակը բերեց, իսկ հաշիվը կոպիտ ձևով գցեց սեղանին ու գնաց։ Երեխան վերջացրեց պաղպաղակ ուտելը, դրամարկղում վճարեց հաշիվն ու հեռացավ։

Երբ մատուցողուհին վերադարձավ սեղանը մաքրելու, վերջինս ամոթից կարկամեց։ Դատարկ ծաղկամանի կողքին կոկիկ ձևով դասավորված էին մետաղադրամներ, որոնց ընդհանուր արժեքը կազմում էր քսանհինգ ցենտ։ Դա մատուցողուհու թեյավճարն էր։

Բարոյախրատականը

Երբեք եզրակացություններ մի արեք մարդու մասին, քանի դեռ չեք տեսել վերջինիս արարքները։

ԵՐԿՈՒ ՍԱՓՈՐՆԵՐԸ

Մի ժամանակ ապրում էր մի տարեց չինուհի, ով ուներ երկու մեծ սափորներ։

Նա ջրի համար միշտ աղբյուր էր գնում՝ սափորներն երկու ուսերից կախելով։

Դրանցից մեկը ճաք ուներ և ճանապարհին ջուրը կիսով չափ դատարկվում էր, իսկ մյուսն անթերի էր և տուն էր բերում ջուրն ամբողջությամբ։ Արդյունքում երկու տարի շարունակ ծեր կինը մեկ ու կես սափոր ջուր էր հասցնում տուն։

Անբասիր սափորը շատ էր գոռոզանում իր աշխատանքով, որի արդյունքում ճաքած սափորն ամաչում էր իր ճաքի համար և տխրում, որ միայն կարողանում է անել աշխատանքի կեսը։

Երկու տարի անց ճաքած սափորը, վստահ լինելով իր անօգտակարության մեջ, դիմեց ծեր կնոջը․ <<Ես ամաչում եմ իմ ճաքի համար, որից ջուրը միշտ հոսում է ամբողջ ճանապարհին։

Ծեր կինը ժպտաց և պատասխանեց․ <<Նկատե՞լ ես, որ քո ճանապարհի վրա ծաղիկներ են աճում, իսկ մյուս սափորի ճանապարհին` ոչ: Ես ծաղիկների սերմեր եմ տնկել ճանապարհի քո կողմում, քանի որ գիտեի քո թերրության մասին, որն իրականում մեծ առավելություն է: Արդյունքում, դու ջրում ես դրանք ամեն օր, երբ մենք տուն ենք վերադառնում: Երկու տարի անընդմեջ հրաշալի ծաղիկներ են աճել, որոնցով և կարող էի զարդարել տան սեղանը։ Եթե դու չլինեիր այնպիսին, ինչպիսին կաս, ապա այդ գեղեցկությունը չէր լինի և չէր զարդարի մեր տան ճանապարհը։

ԱՄԵՆ ԻՆՉ ԼԱՎ ԿԼԻՆԻ

Մի անգամ իմաստունը խոսում էր մի խումբ մարդկանց հետ կյանքի փորձությունների մասին։ Իր խոսքը վերջինս ավարտեց հետևյալ բառերով․<<Վերջ ի վերջո ամեն ինչ լավ կլինի>>։

<<Իսկ եթե ամեն դեպքում լավ չլինի՞>>,- հարցրեց խմբից ինչ որ մեկը։

<<Եթե դեռ լավ չի, ուրեմն վերջը չէ>> ,- ժպիտով ասաց իմաստունը։

ՔԱՐԱԳՈՐԾԸ

Ժամանակին մի քարագործ կար, որը հոգնել էր կիզիչ ճառագայթների տակ սարից քար հանելուց։

<<Ես հոգնել եմ այսպիսի կյանքից: Անընդհատ քար փնտրիր ու հանիր մինչև ուժասպառ լինելդ․․․ Դեռ ավելին այս կիզիչ արևին, որը միշտ վառում է: Ա՜խ, որքան կուզեի նրա տեղում լինել։ Ես կապրեի բարձր երկնքում, կլինեի ամենակարողը, տաքություն կտայի ու ամբողջ աշխարհը կողողեի իմ ճառագայթներով>>,- մտորեց քարագործը։

Եվ հրաշք տեղի ունեցավ ու նրա աղոթքը տեղ հասավ ու քարագործն անմիջապես վերածվեց արևի։ Նա ուրախացավ այն բանից, որ իր ցանկությունն իրականացավ։ Բայց վերջինս, ուրախությամբ ամենուր ուղարկելով իր ճառագայթները, նկատեց, որ ամպերը փակում են նրանց ճանապարհը։

<<Ինչու՞ արև լինեմ, եթե սովորական ամպերը կարող են փակել իմ ճառագայթների ճանապարհը։ Եթե ամպերն ավելի ուժեղ են, քան՝ արևը, ես կնախընտրեի ամպ դառնալ>>,- բացականչեց արև դարձած քարագործը։

Նա դարձավ ամպ: Պտտվեց ամբողջ աշխարհով մեկ, թռավ, անձրևեց, բայց հանկարծ մի քամի բարձրացավ և ցրեց նրան։

<<Քամին կարողանում է ցրել ամպերը, ուրեմն այն ավելի ուժեղ է, ես ուզում եմ քամի դառնալ>>,- որոշեց ամպ դարձած քարագործը։

Վերջինս վերածվեց քամու: Եվ նա փչեց ամբողջ աշխարհով մեկ: Նա բարձրացրեց փոթորիկներ, հողմեր և թայֆուններ: Սակայն նկատեց որ ինչ որ պատ փակում է իր ճանապարհը։ Այն շատ բարձր էր և ուժեղ: Դա սարի մի կողմն էր։

<<Ինչո՞ւ պետք է ես քամին լինեմ, երբ մի սար կարող է կանգնեցնել ինձ: Նա բոլորից ուժեղ է>>, ասած քամու վերածված քարագործը։

Վերջինս վերածվեց սարի։ Եվ հետո նա զգաց, որ ինչ-որ բան հարվածում ու ջախջախում էր իրեն: Մի բան, որն իրենից ուժեղ էր։ Երբ նայեց հարվածողին, շատ ցնցվեց, քանի որ վերջինս ևս փոքրիկ քարագործ էր․․․

ՄԱՐԴՆ ՈՒ ՋԵՐՄՈՒԹՅՈՒՆԸ

Մի կին բողոքեց հարեւանուհուն ընկերուհուց, որը վիրավորել էր իրեն։ Հարևանը հանգստացրեց վեջինիս և համոզեց ներել ընկերուհուն:

<<Ներե՞լ: Ինչպե՞ս կարող եմ ներել: Այն բանից հետո, ինչ նա արեց ինձ։ Նա այնքան չար է: Չէ, չարությունը չի կարելի ներել։ Եվ ընդհանրապես ինչո՞ւ պետք է սիրեմ մարդկանց, ովքեր ինձ չեն սիրում, ինչո՞ւ պետք է լավություն անեմ, երբ շուրջբոլորը խաբում են, դավաճանում ու կեղտոտություններ անում>>։

<<Ես քեզ մի պատմություն կպատմեմ։ Աշխարհում մի մարդ էր ապրում։ Նա մայր բնությանը խնդրեց այնպես անել, որ գիշերը լույս լինի, որպեսզի մոմեր չվառի, իսկ ձմռանը տաք լինի, որպեսզի վառարանը չաշխատի։ Բայց մայր բնությունն ավելի լավ գիտեր, թե ինչն ինչպես պետք է լինի, ուստի նա առհամարհեց մարդու խնդրանքները: Տղամարդը բարկացավ բնության վրա և բղավեց․ <<Այդ դեպքում գիշերը լույս չեմ վառի և քեզ չեմ լուսավորի։ Իսկ ձմռանը վառարանն էլ չեմ աշխատացնի, որ իմ ջերմությամբ չտաքանաս։ Նույնիսկ փողոցի դուռը կբացեմ, որ տանը ջերմություն չմնա, հետո կտեսնես, թե ինչ ցուրտ կլինի քեզ համար։>>

Կինն ընդհատեց հարեւանուհու պատմությունն ու ասաց․ <<Այ քեզ հիմար, մտածում էր, որ իր լույսով կարող է լուսավորել բնությունը, իր տաքությամբ էլ տաքացնել սառնամանիքը։ Մեծամիտ հիմար, այդ ամենն առաջին հերթին իրեն էր պետք։ Իսկ մայր բնությունն ինքը կարող է հոգ տանել իր մասին։

<<Այդ դեպքում ինչո՞ւ ես դու նույն բանն անում», - հարցրեց հարևանը:

<<Ե՞ս>>,— զարմացավ կինը։

<<Այո դու։ Ինչո՞ւ ես հանգցնում քո սիրո լույսը, երբ շուրջդ խավար է կուտակվում, և ինչու՞ չես վառում քո սրտի կրակը, երբ շուրջդ փչում է մարդկանց սրտերից բխող սառնությունը։ Ավելի լավ չէ՞, մթության մեջ նստելու ու ինչ որ մեկին սպասելու փոխարեն, ինքդ «վառես քո լույսը» ու լույս տաս և քեզ, և ուրիշներին։ Այդ ժամանակ դու ինքդ կտեսնես ճիշտ ուղին և գուցե քեզ շրջապատող մարդիկ նույնպես նկատեն այն և քեզ հետ ձեռք ձեռքի տված քայլեն դրանով՝ ջերմացնելով իրենց սրտերը>>,- ավելացրեց հարևանուհին։

ՍՈՎՈՐԻՐ ՍԻՐԵԼ

- Հասկանում ես․․․ մենք միշտ վիճում ենք․․․ մենք չենք կարող լինել միասին, այդպես չէ՞։

- Իսկ դու սիրու՞մ ես բալ։

- Այո։

- Իսկ դու դրա կորիզը հանում ե"ս, երբ ուտում ես այն։

- Դե, այո։

- Նույնը և կյանքում է, հնարավոր է միայն սիրել մարդուն՝ կարողանալով հաղթահարել միջանձնյա դժվարությունները։

ԵՐԿՈՒ ԳԱՅԼԵՐԸ

Մի անգամ մի ծերունի իր թոռնիկին հայտնեց կյանքի մի կարևոր ճշմարտություն. <<Յուրաքանչյուր մարդու մեջ կա պայքար․ այն շատ նման է երկու գայլերի պայքարին։ Մի գայլը չարն է, որի մեջ ամփոփված են ​​նախանձը, խանդը, ափսոսանքը, եսասիրությունը, փառասիրությունն և կեղծիքը, իսկ մյուս գայլը՝ բարին, նրա մեջ կա խաղաղություն, սեր, հույս, ճշմարտություն, բարություն և հավատարմություն:

Պապիկի խոսքերը լսելուց հետո թոռը մտածեց ու մեծ հետաքրքրասիրությամբ հարցրեց. <<Իսկ պապիկ, ո՞ր գայլն է հաղթում վերջում>>։

Ծերունին ժպտաց և պատասխանեց. <<Հաղթում է այն գայլը, որին կերակրում են>>:

ԼՌՈՒԹՅՈՒՆ

Մի մարդ եկավ անապատում ապրող վանականի մոտ։

Նա հարցրեց վերջինիս. <<Ի՞նչ է ձեզ սովորեցնում առկա լռությունը>>։

Ջրհորից ջուր հանող վանականն իր հյուրին պատասխանեց. <<Նայիր այս ջրհորի հատակին: Ի՞նչ ես տեսնում։>>

Մարդը նայեց ջրհորի մեջ և պատասխանեց․ <<Ես ոչինչ չեմ տեսնում>>:

Վանականը որոշ ժամանակ անշարժացավ, իսկ հետո նորից դիմեց հյուրին. <<Նայիր հիմա։ Ի՞նչ ես տեսնում ջրհորի մեջ>>:

Մարդը նայեց և ասաց. <<Հիմա իմ կերպարն եմ տեսնում ջրի մեջ>>։

Վանականը բացատրեց. <<Երբ ես դույլը գցեցի ջրի մեջ, այն ալեկոծվեց: Այժմ ջուրը հանգիստ է։ Լռության մեջ նույն է կատարվում, մարդը գտնում է ինքն իրեն>>։

ԻՆՉՈՒ ՉՈՒՆԱՆԱԼԸ ԼԱՎ Է

Մի օր մի հոգեբան շատ դրական բան ասաց մի տիկնոջ, ով մեծ ցավով թվարկում էր այն, ինչ չուներ․ <<Իսկական ընկերներ չունեմ, լավ աշխատավարձ չունեմ, կարգին մեքենա չունեմ, կարգին բնակարան չունեմ, երիտասարդություն այլևս չկա և հույս էլ չունեմ, որ այս ամենն մի օր ձեռք կբերեմ>>։

Հոգեբանը ուղղեց իր ակնոցը և ասաց. <<Իհարկե, շատ բան դուք չունեք։ Եվ ցանկը կարելի է շարունակել: Չունեք ծանր անբուժելի հիվանդություն, միլիոնավոր պարտքեր, չունեք ոչ մի հիվանդ հարազատ կամ տկարամիտ ծերունի, որի համար պատասխանատվություն կրեք, մեջքի ծռություն չունեք, հաշմանդամություն չունեք և եթե գրենք էլ ինչ չունեք, ապա ձեր տրամադրությունն անմիջապես կլավանա։ Եվ մեծ հույսով կլցվեք, որ այն ինչ չունեք, չեք էլ ունենա>>։

Տիկինը մտածեց, մտքում հաշվարկ արեց ու ժպտաց։

<<Մենք շատ բաներ չենք ունենում: Եվ անհրաժեշտ էլ չէ։ Իսկ մնացած ամեն ինչը կարելի է վաստակել, կատարելագործել, ստանալ որպես նվեր կամ պարզապես ժամանակավորապես հրաժարվել դրանից։ Դրանում ոչ մի սարսափելի բան չկա։

Գլխավորը ողջ ու առողջ լինելն է։ Եվ որ մտերիմներն էլ ողջ և առողջ լինեն։ Եվ վատ բան չլինի։ Արդեն իսկ լավ կլինի>>, - եզրափակեց իր խոսքը հոգեբան։

ՏԱՐԵՑ ՈՒՍԱՆՈՂՈՒՀԻՆ

Մի անգամ դասախոսություններից մեկի ընթացքում դասախոսը մեզ ներկայացրեց նոր ուսանողուհու։

Մի քանի րոպե անց ուսիս թեթեւ հպում զգացի։ Շրջվեցի և տեսա մի փոքրամարմին և նիհար տարեց կնոջ, որն այնքան անկեղծ ժպտաց ինձ, որ ակամայից լուսավորեց իր ժպիտով նաև իմ դեմքը։

<<Բարև գեղեցկուհի, ես Ռոզան եմ և 87 տարեկան եմ։ Կարո՞ղ եմ նստել կողքիդ>>, - ասած այդ կինը։ Ես ժպտացի և շարժվեցի՝ նրան տեղ տալու համար։

<<Իհարկե, նստեք։ Կարո՞ղ եմ իմանալ, թե ինչն է ձեզ համալսարան բերել այսքան երիտասարդ տարիքում>>,- կատակեցի ես։

<<Ես այստեղ եմ, որպեսզի գտնեմ հարուստ ամուսնու և շատ երեխաներ ծնեմ», - հակադարձեց հումորով տարեց կինը՝ ինձ աչքով անելով:

<<Իսկ եթե լո՞ւրջ>>,- կրկին հարցրեցի ես։ Ինձ գնալով ավելի ու ավելի էր դուր գալիս Ռոզան: Ինձ հետաքրքրում էր նրա՝ համալսարանում հայտնվելու դրդապատճառները։

<<Իսկ եթե լուրջ... Ես միշտ ցանկացել եմ բարձրագույն կրթություն ստանալ, այդ իսկ պատճառով էլ այստեղ եմ>>, - պատասխանեց Ռոզան:

Դասախոսություններից հետո մենք գնացինք ուսանողական ճաշարան և միասին ճաշեցինք։ Այդ օրվանից մենք երեք ամիս շարունակ ճաշեցինք միասին։ Ռոզան դարձել էր գրեթե բոլոր ուսանողական երեկույթների ակտիվ մասնակիցը։ Բոլոր ուսանողները մեծ հիացմունքով շփվում էին նրա հետ և միայն ակնածանք էին արտահայտում։

Կիսամյակի վերջում ուսանողների ավարտական երեկոյի ելույթ ունենալու պատիվը տրվեց Ռոզային։ Երբ նա քայլեց դեպի բեմահարթակը իր ձեռքի թղթերը թափվեցին գետին։

Ռոզան, մի փոքր շփոթվելով, փորձեց վերցնել դրանք, բայց միայն կարողացավ հավաքել մի քանիսը։

<<Ներեցեք ես այնքան ցրված եմ դարձել: Հանուն ամուսնուս ես թողեցի գարեջուր խմելը, սակայն վիսկիից այքան արագ եմ հարբում, այլևս հուշաթղթիկներս չեմ հավաքի, այնպես որ թույլ տվեք ասել ձեզ այն, ինչ մտածում եմ>>,- կատակեց նա։

Մինչ լսարանի ծիծաղը դադարեց, Ռոզան մաքրեց իր կոկորդը և սկսեց իր խոսքը. <<Մենք չենք դադարում խաղալ, քանի որ մեծանում ենք: Մենք մեծանում ենք, այդ իսկ պատճառով էլ դադարում ենք խաղալ: Ձեր հաջողության համար միայն մի քանի բաղադրիչներ կան, դրանք են՝ երիտասարդությունն ու երջանկությունը։ Ամեն օր դուք պետք է ժպտաք և կյանքում գտնեք ինչ-որ զվարճալի բան: Ձեզ երազանք է պետք։ Երբ դադարում ես երազել, մեռնում ես։

Մեր շրջապատում այնքան շատ մարդիկ կան, ովքեր մահացած են, և նրանք նույնիսկ դա չեն նկատում։ Ծերանալու և մեծանալու միջև հսկայական տարբերություն կա։ Եթե դուք 19 տարեկան եք և մեկ տարի անընդհատ պառկեք բազմոցին ու ոչինչ չանեք, կդառնաք 20 տարեկան։ Եթե ես մեկ տարի պառկեմ բազմոցին և ոչինչ չանեմ, կդառնամ 88 տարեկան։ Ծերանալու մեջ դժվար բան չկա։ Ծերանալու համար մեզ տաղանդ պետք չէ։ Տաղանդը նրանում է, որպեսզի կարողանանք փոփոխությունների շրջանում նոր հնարավորություններ բացահայտել: Ոչ մի բանի համար մի ափսոսացեք: Տարեցները սովորաբար չեն զղջում իրենց արածների համար, նրանք սգում են այն բաների համար, ինչ չեն հասցրել անել։ Մահից վախենում են միայն նրանք, ովքեր շատ ափսոսալու բաներ ունեն։>>

«Հարգանքներով Ռոզա» արտահայտությամբ իր խոսքն ավարտելուց հետո տարեց կինը վերադարձավ իր տեղը։ Բոլորս լռում էինք՝ մարսելով մեր լսածը։

Մեկ տարի անց Ռոզան ստացավ այն բարձրագույն կրթությունը, որի մասին այդքան երկար երազում էր։ Դրանից մեկ շաբաթ անց նա հանգիստ մահացավ քնի մեջ: Ավելի քան երկու հազար ուսանող եկան նրա հուղարկավորությանը՝ ի հիշատակ այն բանի, որ այդ փոքրամարմին պայծառ կինը նրանց սովորեցրեց լինել այնպիսին, ինչպիսին կարող են և ցանկանում են լինել:

ԽՈՍՔԸ ՍՆՆԴԻ ՄԱՍԻՆ Է

Բարձր գիտական աստիճան ունեցող մի ուսուցչի իր ագարակի գործերը չեն գոհացնում և նա սկսում է գրել բազմաթիվ ուշագրավ գրքեր և աշխատություններ։ Մի օր մի մարդ, ով կարդացած է լինում վերջինիս բոլոր գրքերը և իրեն համարում է ճշմարտության գիտակ, գալիս է վերջինիս հետ մեծ հարցեր քննարկելու։

<<Ես կարդացել եմ ձեր բոլոր գրքերը, ուսուցիչ։ Դրանցից մի քանիսի հետ համաձայն եմ, իսկ մյուսների հետ՝ ոչ: Դրանցից մի քանիսում կան հատվածներ որոնց հետ համամիտ եմ և կան էլ հատվածներ, որոնք չեմ հասկանում։ Ձեր որոշ գրքերն ավելի շատ եմ հավանում, քան՝ մյուսները: Ինչպե՞ս կարող եք դա բացատրել:

Իմաստուն ագարակատերն իր հյուրին տանում է գոմ, որտեղ մեծ թվով տարբեր ընտանի կենդանիներ և սնունդ կա և ասում․ <<Ես ագարակատեր եմ, արտադրում եմ սննդամթերք։ Տեսնու՞մ եք այնտեղ դրված խնձորներն ու գազարները: Կենդանիներից մի քանիսը սիրում են մեկ բան, մյուսները՝ մեկ այլ բան: Տեսնու՞մ եք կաղամբն ու դդումը: կենդանիներից շատերը սիրում են կաղամբ ուտել, մյուսները՝ դդում: Տեսնու՞մ եք այս կենդանիներին: Մարդկանցից ոմանք նրանց ընտրում են հեծնելու համար, մյուսները՝ բուծման, մյուսներն՝ ուտելու համար։ Մարդկանցից ոմանք նախընտրում են հավը, իսկ ոմանք էլ ուլերին: <<Հավանել>> կամ <<չհավանել>> հասկացությունները չեն կարող ընդհանրական բնույթ կրել, քանի որ խոսքը <<սննդի>> մասին է։

ՀՆԴԿԱՑԻՆ ԲԱՆԿՈՒՄ

Մի ծեր հնդկացի եկավ բանկ և 500 դոլլար վարկ խնդրեց։ Բանկի աշխատողը սկսեց պատրաստել փաստաթղթերը։

<<Ի՞նչ եք պատրաստվում անել այդ գումարով>>,- հարցրեց վերջինս հնդկացուն։

<<Ես գնալու եմ քաղաք՝ վաճառելու իմ պատրաստած զարդերը>>,- պատասխանեց հնդկացին։

<<Որպես գրավ Ի՞նչ կառաջարկեք>>,- հարցրեց աշխատակիցը։

<<Ես չգիտեմ, թե որն է գրավը>>, - պատասխանեց հնդկացին։

<<Դե, գրավը մի բան է, որն արժեք ունի և կարող է ծածկել Ձեր վարկի գումարը: Դուք ունե՞ք մեքենա>>,- հարցրեց աշխատակիցը։

<<Այո ունեմ․ 1949թ․ արտադրության բեռնատար է>>, - պատասխանեց հնդկացին։

<<Դա որպես գրավ չի կարող դիտվել, իսկ դուք անասուններ ունե՞ք>>, - հարցրեց աշխատակիցը։

<<Այո, ես ձի ունեմ>>,- պատասխանեց հնդկացին:

<<Քանի՞ տարեկան է Ձեր ձին>>, - հարցրեց բանկի աշխատակիցը։

<<Չեմ կարող ասել, քանի որ ձին այլևս ատամներ չունի>>, - պատասխանեց հնդկացին։

Ի վերջո, հնդկացին վարկը ստացավ և նրան տվեցին 500 դոլլար։

Մի քանի շաբաթ անց հնդկացին նորից եկավ բանկ, հանեց իր փողերի մեծ կապոցը։ Նա հաշվեց բանկին տրվելիք գումարը, իսկ մնացածը թաքցրեց:

<<Ի՞նչ եք պատրաստվում անել մնացած գումարի հետ>>, - հարցրեց բանկի նույն աշխատակիցը։

<< Այն իմ հյուղակում կպահեմ>>, - պատասխանեց հնդկացին։

<< Դուք կարող եք մեր բանկում ավանդ դնել>>, - ասաց աշխատակիցը:

<<Ես չգիտեմ, թե ինչ է ավանդը,— պատասխանեց հնդկացին։

<<Դե, Ձեր փողը տալիս եք բանկին, բանկը հոգում է տանում դրա մասին, իսկ երբ փող է պետք, կարող եք ետ վերցնել>>, - բացատրեց աշխատակիցը:

Ծեր հնդկացին մտածեց և ժպիտը դեմքին հարցրեց. <<Իսկ բանկն ինձ գրավ տալու որևէ բան ունի՞>>:

60 ՏԱՐԻ ՄԻԱՍԻՆ

Մի տարեց զույգի, որը տոնում էր միասին ապրելու 60 ամյակը, հարցրեցին․ <<Ինչպե՞ս կարողացաք այդքան երկար իրար հետ ապրել>>։

<<Հասկանում եք, մենք ծնվել ենք այնպիսի ժամանակներում, որտեղ ջարդված իրերը վերանորոգում էին, չէին գցում>>, - պատասխանեց տարեց զույգը։

ԻՐԱԿԱՆ ԸՆԿԵՐՈՒԹՅՈՒՆ

Մի ժամանակ երկու հարևաններ էին ապրում։ Առաջին հարևանն իր երեխաների համար նապաստակ գնեց։ Մյուս հարևանի երեխաները ևս խնդրեցին, որ իրենց համար հայրն ընտանի կենդանի գնի։ Իրենց հայրը նրանց համար գնեց գերմանական հովվաշուն:

Հետո առաջին հարևանն ասած երկրորդ հաևանին. <<Բայց ձեր հովվաշունը կուտի իմ նապաստակին>>:

<<Չէ, իմ հովվաշունը շան ձագ է, իսկ քո նապաստակն էլ դեռ փոքր է։ Նրանք միասին կմեծանան ու կընկերանան իրար հետ։ Խնդիր չի ծագի։

Կարծես, թե շան տերը իրավացի էր։ Նրանք միասին մեծացան և ընկերացան։ Սովորական երևույթ էր շան հետ բակում նապաստակին տեսնելը։ Երեխաները ուրախանում էին։

Մի անգամ հանգստյան օրերին նապաստակի տերն իր ընտանիքի հետ մեկնեց, և նապաստակը մնաց մենակ։ Ուրբաթ օր էր։ Կիրակի երեկոյան շան տերն իր ընտանիքի հետ թեյում էր պատշգամբում, երբ ներս մտավ նրանց հսկայական շունը։ Ատամների մեջ հարևանի կապտած, արյունով ու հողով պատված նապաստակն էր, ամենավատն այն էր, որ նա սատկած էր։ Սեփականատերն ընտանիքի անդամների հետ հարձակվեցին իրենց շան վրա և քիչ մնաց սպանեին վերջինիս։

<<Հարևանը ճիշտ էր։ Հիմա ի՞նչ ենք անելու։ Նրանք մի քանի ժամից վերադառնում են>>, - հարցրեց ընտանիքի անդամներին հայրը։

Բոլորը նայեցին միմյանց։ Խեղճ շունը նվնվում ու լաց էր լինում՝ լիզելով իր վերքերը։

<<Դուք պատկերացնո՞ւմ եք, թե ինչ կլինի նրանց երեխաների հետ>>,- խոսեց մայրը։

Երեխաներից մեկի մոտ միտք առաջացավ. <<Եկեք նապաստակին լավ լողացնենք, չորացնենք և դնենք բակում գտնվող իր բնում>>։

Քանի որ նապաստակը պատռված չէր, այդպես էլ արեցին։ Նապաստակին դրեցին բնի մեջ, գլուխը՝ թաթերի վրա, թվում էր, թե քնած է։ Իսկ հետո լսեցին, որ հարևանները վերադարձան։ Շան տերերը տուն մտան և փակեցին դուռը։ Մի քանի րոպե անց նրանք լսեցին հարևան երեխաների աղաղակները։ Գտել էին։ Մի երկու րոպե անց դուռը թակեցին։ Շեմքին կանգնած էր նապաստակի գունատ ու վախեցած տերը։ Թվում էր, թե նա հանդիպել է ուրվականի:

<<Ի՞նչ է պատահել։ Ի՞նչ է քեզ հետ կատարվում>>, հարցրեց շան տերը։

<<Նապաստակը… նապաստակը…>>, - կմկմաց նապաստակի տերը։

<<Սատկե՞լ է: Բայց այսօր ցերեկը նա այնքան ուրախ տեսք ուներ>>, - արձագանքեց շան տերը։

<<Նապաստակը ուրբաթ օրն է սատկել>>, - խոսեց նապաստակի տերը։

<<Ուրբաթ օ՞րը>>, - զարմացած հարցրեց շան տերը։

<<Մինչ մեր գնալը երեխաները նրան թաղեցին այգու վերջում, իսկ հիմա չգիտես ինչպես նա վերադարձել է իր բունը>>, - պատմեց նապաստակի տերը։

Շունը, որը ուրբաթ օրվանից փնտրում էր իր կորած մանկության ընկերոջը, վերջապես գտել էր նրան ու հողից հանել՝ փրկելու համար։ Նա տարել էր նապաստակին իր տերերի մոտ այն հույսով, որ վերջիններս կփկեն իր ընկերոջը։

Բարոյախրատականը

Երբեք չի կարելի նախապես դատել՝ առանց ստուգելու, թե իրականում ինչ է տեղի ունեցել։

ՄԱԹԵՄԱՏԻԿՈՍ ՋՈՐՋ ԴԱՆՑԻԳԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆԸ

Երբ ապագա մաթեմատիկոս Ջորջ Դանցիգը դեռ ուսանող էր, նա շատ լուրջ էր վերաբերվում իր ուսմանը և հաճախ մինչև ուշ գիշեր արթուն էր մնում։

Մի անգամ դրա պատճառով նա քնած մնաց և 20 րոպե ուշացավ պրոֆեսոր Նեյմանի դասախոսությունից։ Աշակերտը գրատախտակից արագ արտագրեց երկու մաթեմատիկական խնդիրները՝ կարծելով, որ դրանք տնային աշխատանքներ են։ Խնդիրները շատ դժվար էին․ Ջորջից մի քանի օր պահանջվեց դրանք լուծելու համար, որից հետո իր գտած լուծումները ներկայացրեց պրոֆեսորին։

Պրոֆեսորը ոչինչ չասաց, բայց մի քանի շաբաթ անց առավոտյան ժամը 6-ին ներխուժեց Ջորջի տուն։ Պարզվեց, որ Ջորջը գտել էր մաթեմատիկայի՝ նախկինում անլուծելի երկու խնդիրների ճշգրիտ լուծումներն՝ առանց նույնիսկ ենթադրելու, թե դրանք ինչպիսի խնդիրներ են եղել։ Իր 20 րոպե ուշացման պատճառով նա չէր լսել գրատախտակին գրված երկու բարդագույն խնդիրների նախապատմությունը։

Մի քանի օրում նրան հաջողվեց լուծել ոչ թե մեկ, այլ երկու խնդիր, որոնք հազար տարի մտատանջում էին մաթեմատիկոսներին, որոնց լուծումն անգամ Էյնշտեյնը չէր կարողանում գտնել։

ԲԱՐԵՆՊԱՍՏ ՕՐ

- Ուսուցիչ, ասացեք ինձ, կա՞ այդպիսի մի օր, որն առավել բարենպաստ է նոր գործ սկսելու համար,- հարցրեց աշակերտներից մեկն ուսուցչին։

-Օ՞ր, - զարմացավ ուսուցիչը։

- Դե, միգուցե շաբաթվա մի օր կամ ամսաթիվ, - ավելացրեց հարց տվող աշակերտը։

- Ասում եք շաբաթվա մի օր… դե, իհարկե: Այդ օրը չորեքշաբթին է,- գլխով արեց ուսուցիչը և խորամանկ հայացքով նայեց աշակերտներին։

Նրանք վերցրեցին իրենց տետրերը և սկսեցին գրել ուսուցչի ասածը:

- Ինչո՞ւ չեք գրում, - ուսուցիչը խիստ հայացքով հարցրեց աշակերտներից մեկին, որն ուղիղ նստած ժպտում էր՝ նայելով վերջինիս:

- Որովհետև ես գիտեմ, թե հետո ինչ եք ասելու, ուսուցիչ,- պատասխանեց աշակերտը։

- Եվ ի՞նչ եմ ասելու, - հարցրեց ուսուցիչը՝ խոժոռ հայացքով բարձրացնելով ձեռքը։ Բոլոր աշակերտները քարացան։

- Ասելու եք երեքշաբթի, ուրբաթ, շաբաթ, երկուշաբթի, հինգշաբթի և կիրակի, - պատասխանեց նշումներ չանող աշակերտը:

- Դուք իրավացի եք, - ասաց ուսուցիչը, - միայն ես ուզում էի սկզբում ուրբաթ ասել, իսկ հետո երեքշաբթի։ Աշակերտներն աղմկեցին, ուրախանալով, որ իրենց դասընկերը գրեթե ամեն ինչ ճիշտ ասաց։

- Ուսուցիչ, հաջորդականությունն այդպի՞սին է, - հարցրեց աղմկող աշակերտներից մեկը։

Ուսուցիչը ուշադիր նայեց նշումներ չանող աշակերտին, ով գրեթե ճիշտ պատասխան էր տվել և ձեռքով նշան արեց՝ պատասխանեք։

- Բարենպաստ է միայն մեկ օրը, - ասաց աշակերտը, - և դա այսօրն է։